Kredyt pod różnymi postaciami oraz leasing to dwa najpopularniejsze zewnętrzne źródła finansowania działalności gospodarczej. Każde z tych rozwiązań można dopasować do potrzeb i specyfiki przedsiębiorstwa.
W biznesie jest tak, że aby zarobić, trzeba najpierw zainwestować, czyli wyłożyć pieniądze (albo inne aktywa). Gdy dysponujemy odpowiednim kapitałem, podjęcie decyzji jest kwestią oceny ryzyka danego przedsięwzięcia. Gorzej, gdy jesteśmy zdecydowani, ale nie mamy wystarczających środków. Wówczas musimy poszukać ich poza firmą.
Dwiema najczęściej stosowanymi przez przedsiębiorstwa metodami finansowania działalności gospodarczej są kredyty bankowe i leasing. Pomijamy rozwiązania dostępne wyłącznie dla start-upów.
Rodzaje kredytów dla firm
Jeśli jako kryterium przyjmiemy sposób wykorzystania środków, kredyty firmowe można podzielić na dwa rodzaje:
- Kredyty obrotowe
Służą finansowaniu bieżącej działalności. Pomagają utrzymać płynność finansową. Dzięki nim można np. zapłacić fakturę za towar, utrzymanie biura, wypłacić pracownikom pensje, kupić paliwo do firmowego auta czy spłacić już istniejące zadłużenie zaciągnięte na gorszych warunkach.
Z reguły są przyznawane na rok z opcją prolongowania na taki sam okres. Banki nie wymagają tutaj szczególnych zabezpieczeń. W ramach takich kredytów dostępne są relatywnie małe kwoty. Wysokość limitów jest oparta o obroty jakie uzyskuje firma.
Generalnie sposób spożytkowania pieniędzy z tego źródła nie ma dla banku większego znaczenia. Wyjątek stanowią kredyty obrotowe nieodnawialne, które mogą być przeznaczane wyłącznie na określone kategorie wydatków, np. usługi, surowce, materiały. Pokrywane tym kredytem nakłady muszą być dokumentowane fakturami.
Druga różnica dotyczy mechanizmu spłaty. Odnawialne (rewolwingowe) kredyty obrotowe działają tak, że każdy wpływ na rachunek firmowy zmniejsza zadłużenie przedsiębiorcy i ponownie zwiększa pulę dostępnych środków. Wydane pieniądze klient musi uregulować najpóźniej do dnia wyznaczonego w umowie.
Natomiast w przypadku kredytu nieodnawialnego spłata odbywa się w sposób tradycyjny, czyli w comiesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych. Takie finansowanie uruchamiane jest w odrębnym rachunku.
Kredyty obrotowe przybierają różną postać. Najczęściej jest to:
- debet w koncie firmowym (linia debetowa),
- kredyt odnawialny (kredyt w rachunku bieżącym),
- wielocelowa linia kredytowa (jedna umowa na wiele produktów kredytowych),
- karta kredytowa,
- kredyt kasowy (krótkoterminowy),
Kredytem rewolwingowym jest również kredyt kupiecki, czyli odroczony termin płatności. Jednak o jego przyznaniu decyduje tylko i wyłącznie nasz kontrahent. Jeśli mamy z nim dobre relacje, szanse na otrzymanie takiej pomocy rosną.
- Kredyty inwestycyjne
Służą finansowaniu konkretnych wydatków, których poniesienie warunkuje rozwój przedsiębiorstwa. Może to być np. zakup maszyny, budowa fabryki, zakup licencji albo programu, opłacenie szkolenia, zakup działki pod nową siedzibę, termomodernizacja istniejącego budynku, zakup środka transportu.
Z tego powodu ich przyznanie jest obwarowane wieloma warunkami. Przedsiębiorca musi przedstawić m.in. biznesplan, opinie rzeczoznawców i analizy pokazujące opłacalność inwestycji. Bank chce mieć pewność, że nie straci na projekcie, na który ma pożyczyć pieniądze. Poza tym konieczne jest dokumentowanie fakturami wydanych środków.
Z uwagi na swoją specyfikę kredyty inwestycyjne mają charakter długoterminowy i mogą opiewać na bardzo duże kwoty. Wszystko zależy od wielkości przedsiębiorstwa i planowanej inwestycji.
Do tej kategorii kredytów dla przedsiębiorstw można zaliczyć m.in.
- kredyt celowy,
- kredyt hipoteczny,
- kredy samochodowy
Starania o kredyt dla przedsiębiorcy w praktyce
Otrzymanie kredytu firmowego jest mniej lub bardziej sformalizowane. By otrzymać finansowanie, podmiot gospodarczy musi poddać się badaniu zdolności kredytowej. Przechodzi też analizę scoringową, która bierze pod uwagę m.in. staż firmy. Ocena punktowa wiąże się także z weryfikacją w BIK i rejestrach niesolidnych dłużników.
Zwykle łatwiej dostępne są kredyty obrotowe opiewające na relatywnie mniejsze sumy i oparte na trwających dłuższy czas obrotach firmy w danym banku. W ich przypadku banki wymagają przeważnie:
- wyciągu z konta firmowego,
- dokumentów potwierdzających kondycję finansową przedsiębiorstwa, np. KPiR, bilans
- zaświadczeń z ZUS i US o braku zaległości względem organów państwowych.
Przy kredytach inwestycyjnych formalności jest więcej, a ich spełnienie trwa dłużej. To może być dostarczenie aktu notarialnego, numeru księgi wieczystej czy warunków zabudowy (jeśli firma stara się o kredyt hipoteczny). Może być również wymagane sporządzenie realnego business planu, przedstawienie prognoz finansowych, przedstawienie historii działalności firmy przez dwa kolejne pełne lata obrachunkowe. Część firm może mieć problemy z finasowaniem, jeżeli trafi na tzw. czarną listę banków. Wtedy odmawiają finansowania ze względu na nieakceptowalna branżę lub oferują zdecydowanie gorsze warunki.
Inwestycyjne kredyty dla przedsiębiorców są też bardziej zabezpieczone w porównaniu z tymi na wydatki bieżące. Jeśli firma ma wartościowy majątek (np. linie produkcyjne, patenty, pojazdy), może go zostawić. Standardem jest blokada środków na rachunku firmowym oraz wymóg przedstawienia mniejszego bądź większego wkładu własnego.
W ostateczności ustanawia się hipotekę, o ile przedsiębiorca lub współkredytobiorca dysponuje nieobciążoną nieruchomością. W przypadku jej braku rozwiązaniem może być kredyt z gwarancjami udzielanymi przez wyspecjalizowane organizacje, np. państwowy BGK, fundusze poręczeniowe, fundusze pożyczkowe, organizacje międzynarodowe (EFI).
Wiele zależy tutaj od relacji firmy z bankiem. Jeśli przedsiębiorca stara się o dofinansowanie działalności gospodarczej w instytucji, z usług której korzysta na co dzień (ma tam rachunek bieżący i z niego wykonuje większość rozliczeń z kontrahentami), tych wymagań może być mniej. Bank posiada już bowiem część informacji niezbędnych mu do skalkulowania ryzyka. W dodatku część zaświadczeń może zostać zastąpiona oświadczeniami.
Jednak nie musi to oznaczać, że dany bank pożyczy taniej niż konkurencja. Dlatego przed zaciągnięciem większych zobowiązań warto zrobić rozeznanie. Jeśli nie mamy na to czasu, można poprosić o pomoc doradcę kredytowego. Różnice w kosztach mogą być znaczące.
Ile kosztuje kredyt firmowy?
Im lepiej zabezpieczony jest kredyt firmowy, tym mniej trzeba za niego zapłacić. Oprocentowanie zwykle oparte jest o WIBOR, do którego bank dolicza swoją marżę. Ta ostatnia zależy od bardzo wielu czynników, w tym rodzaju finansowania (tańsze są kredyty inwestycyjne), kondycji spółki oraz branży klienta (jej perspektyw).
Jednak oprócz odsetek od kredytu, przedsiębiorca musi liczyć z innymi kosztami. Chodzi głównie o różnego rodzaju prowizje, w tym:
- przygotowawczą (1-3 proc. od całej kwoty),
- za przedłużenie umowy (1-3 proc.),
- za niewykorzystaną część przyznanego limitu (1-3 proc. od pozostałych środków).
Leasing jako sposób na rozwój biznesu
Dla niektórych podmiotów lepszym rozwiązaniem od kredytu może być leasing, który łączy elementy kredytu i dzierżawy.
Jak działa leasing? W okresie trwania umowy przedmiot leasingu stanowi własność instytucji finansującej i może być używany wyłącznie tak, jak zostało to przez nią określone. Leasingobiorca musi płacić leasingodawcy miesięczne raty za możliwość rozporządzania dzierżawionym dobrem. Po wygaśnięciu kontraktu firma może wykupić przedmiot leasingu.
Zaletą tej formy finansowania jest m.in. mniej formalności niż przy kredycie. Zabezpieczenie to zwykle – przy umowach o niższej wartości – weksel in blanco i zastaw rejestrowy. Często leasingodawcy nie wymagają przedstawiania dokumentów finansowych, nie proszą o biznesplan ani analizy wskaźnikowe. W porównaniu z kredytem inwestycyjnym oszczędność czasu, jaki pochłaniają sprawy formalne, jest przy leasingu spora.
Kolejna kwestia to szerokie spektrum finansowanych zakupów. Leasing powszechnie kojarzy się z samochodami i maszynami. Ale w ten sposób można również nabywać inne środki trwałe oraz wartości niematerialne niezbędne do rozwoju firmy, np. licencje, sprzęt komputerowy z oprogramowaniem czy sprzęt medyczny. Przedmiotem umowy może być również wyposażenie, np. meble do biura a nawet nieruchomości.
To nie koniec korzyści płynących z leasingu. Nie obciąża on zdolności kredytowej (ważne dla osób starających się o większe finansowanie) i generuje koszty, czyli umożliwia zmniejszenie lub nawet uniknięcie obciążeń podatkowych.
Przeważnie ubezpieczenie leasingu leży po stronie instytucji finansującej, która z uwagi na skalę działania może liczyć na lepsze stawki i szeroki pakiet ochronny. Jednak takie rozwiązanie nie zawsze jest korzystne dla przedsiębiorcy. Czasem taniej ubezpieczyć leasingowany przedmiot we własnym zakresie.
Rodzaje leasingu a kwestie podatkowe
Ze względów podatkowych wyróżnia się dwa rodzaje leasingu:
- Operacyjny
- Finansowy.
W leasingu operacyjnym amortyzacja przysługuje podmiotowi udzielającemu finansowania, ale z drugiej strony cały czynsz, opłata wstępna i inne wydatki ponoszone przez firmę mogą być przez nią zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Poza tym przysługuje jej prawo odliczenia VAT-u od raty leasingowej.
W leasingu finansowym z odpisów amortyzacyjnych korzysta klient. Jednak kosztem są dla niego jedynie odsetki od comiesięcznego czynszu. Z drugiej strony przedsiębiorca, który zdecydował się na ten rodzaj leasingu, może wskazać finansowany przedmiot w swojej ewidencji.
Jaki wybrać rodzaj leasingu – czyli co będzie dla przedsiębiorcy bardziej opłacalne zależy od indywidualnej sytuacji.